字母(Litero)
Ĉiu vorto estas legata, kiel ĝi estas skribita.
世界语的字母与读音是完全对应的．
La akcento estas ĉiam sur la antaŭlasta silabo.
单词的重音总在倒数第二个音节上．
世界语字母表
世界语字母共28个，如下表．
| A a |
/ɑː/ |
K k |
|
| B b |
|
L l |
|
| C c |
/ts/ |
M m |
|
| Ĉ ĉ |
/tʃ/ |
N n |
|
| D d |
|
O o |
/ɔ/ |
| E e |
/e/ |
P p |
|
| F f |
|
R r |
(rolled r) |
| G g |
|
S s |
|
| Ĝ ĝ |
/dʒ/ |
Ŝ ŝ |
/ʃ/ |
| H h |
|
T t |
|
| Ĥ ĥ |
(strong h)/x/ |
U u |
/ʊː/ |
| I i |
/iː/ |
Ŭ ŭ |
/w/ |
| J j |
/j/ |
V v |
|
| Ĵ ĵ |
/ʒ/ |
Z z |
|
世界语双元音
双元音(Diftongo)共6个，如下表．
| aj |
/ɑɪ/ |
ej |
/eɪ/ |
| oj |
/ɔɪ/ |
uj |
/ʊɪ/ |
| eŭ |
/ew/ |
aŭ |
/ɑw/ |
数字(Numero)
世界语数字
常见的世界语数字如下表．
| nul |
0 |
unu |
1 |
| du |
2 |
tri |
3 |
| kvar |
4 |
kvin |
5 |
| ses |
6 |
sep |
7 |
| ok |
8 |
naŭ |
9 |
| dek |
10 |
cent |
100 |
| mil |
1000 |
dek mil |
10000 |
词法(Morfologio)
词形变化只需更换尾缀，如下例．
amiko(朋友) amika(友好的) amike(友好地)
可使用ne表示否定，如下例．
La patro kaj la patrino de mia amiko ne estas en la ĉambro.
Ĉe alia nea vorto la vorto ne estas forlasata.
当使用其它否定词的时候，就不再使用ne．
名词(Nomo; Substantivo)
La substantivoj havas la finiĝon -o.
名词以-o结尾．
Por la formado de la multnombro oni aldonas la finiĝon -j.
名词后可接-j表示复数，如下例．
Ili estas miaj amikoj.
Kazoj ekzistas nur du: nominativo kaj akuzativo.
名词的格只有主格和宾格．
La lasta estas ricevata el la nominativo per la aldono de la finiĝo -n.
名词主格后可接-n变为宾格，如下例．
Mi havas multajn librojn.
动词(Verbo)
动词的不定式(Infinitivo)以-i结尾．
La verbo ne estas ŝanĝata laŭ personoj nek nombroj.
动词不根据人称或单复数形式而改变．
形容词(Adjektivo)
La adjektivo finiĝas per -a.
形容词以-a结尾．
La komparativo estas farata per la vorto pli, la superlativo per plej.
比较级以pli开头，最高级以plej开头，如下例．
bona(好的) plibona(更好的) plejbona(最好的)
副词(Adverbo)
La adverboj finiĝas per -e; gradoj de komparado kiel ĉe la adjektivoj.
副词以-e结尾，各比较级与形容词同．
冠词(Artikolo)
Artikolo nedifinita ne ekzistas; ekzistas nur artikolo difinita.
世界语中没有不定冠词，只有定冠词la．
前缀(Prefikso)
世界语前缀
常见的世界语前缀如下表．
| bo- |
因姻亲关系所形成的称谓 |
fratino(姐姐) bofratino(姑姑/嫂嫂) |
| dis- |
四处分散/分开 |
doni(给予) disdoni(分发) |
| ĉef- |
最重要/最高层 |
ministro(大臣) ĉefministro(首相) |
| ek- |
动作的开始/突发的动作 |
plori(哭) ekplori(哭起来) |
| eks- |
过去的/前任的 |
edzo(丈夫) eksedzo(前夫) |
| ge- |
两性合称 |
patro(父亲) gepatroj(父母) |
| mal- |
相反的概念 |
dekstro(右) maldekstro(左) |
| mis- |
错误的/不恰当的/恶劣的 |
kompreni(理解) miskompreni(误解) |
| pra- |
远古的/原始的 |
patro(父亲) prapatr(祖先) |
| re- |
再次发生 |
veni(来) reveni(返回) |
| vic- |
副职 |
prezidento(总统) vicprezidento(副总统) |
后缀(Sufikso)
世界语后缀
常见的世界语后缀如下表．
| -aĉ- |
劣质的/无用的/无价值的 |
knabo(孩子) knabaĉo(坏孩子) |
| -ad- |
持续的动作 |
lerni(学习) lernado(持续学习) |
| -aĵ- |
(具体的)事物 |
manĝi(吃) manĝaĵo(食物) |
| -an- |
其中的一员 |
grupo(团队) grupano(队员) |
| -ar- |
众多同类事物的整体 |
vorto(单词) vortaro(辞典) |
| -ebl- |
可以被~的 |
porti(带) portebla(可携带的) |
| -ec- |
(某人/某物的)性质或状态 |
amiko(朋友) amikeco(友情) |
| -eg- |
(最)高的程度 |
granda(大的) grandega(巨大的) |
| -ej- |
指定给某事物的地点 |
lerni(学习) lernejo(学校) |
| -em- |
对某事物的倾向 |
labori(劳动) laborema(勤劳的) |
| -end- |
必须被~的 |
lerni(学习) lernenda(必须学的) |
| -er- |
整体事物中的很小的部分 |
pluvo(雨) pluvero(雨滴) |
| -et- |
(最)低/小的程度 |
monto(山) monteto(山丘) |
| -i- |
国名 |
Japano(日本人) Japanio(日本) |
| -id- |
后代 |
koko(鸡) kokido(雏鸡) |
| -il- |
工具/装置/方法 |
skribi(写) skribilo(笔) |
| -in- |
女性/阴性 |
patro(父亲) patrino(母亲) |
| -ind- |
值得被做的 |
aĉeti(买) aĉetinda(值得买的) |
| -ing- |
将某物(部分)置于其中的支托物 |
glavo(刀) glavingo(刀鞘) |
| -ism- |
主义/理论 |
kapitalo(资本) kapitalismo(资本主义) |
| -ist- |
经常/专业地从事某事的人 |
instrui(教) instruisto(教师) |
| -obl- |
倍数 |
du(二) duobla(二倍的) |
| -on- |
分数 |
du(二) duono(二分之一) |
| -op- |
有一定数量成员的组合 |
tri(三) triopo(三个一组) |
| -uj- |
容器 |
mono(钱) monujo(钱包) |
| -ul- |
具有某种特征的人 |
juna(年轻的) junulo(年轻人) |
| -um- |
(无固定含义) |
okulo(眼睛) okulumi(使眼色) |
代词(Pronomo)
La pronomoj posedaj estas formataj per la aldono de la finiĝo adjektiva.
代词后加形容词词尾-a即可构成物主代词．
世界语代词
世界语代词如下表．
| mi |
我 |
| vi |
你 |
| li |
他 |
| ŝi |
她 |
| ĝi |
它 |
| ni |
我们 |
| ili |
他们 |
相关词(Korelativo)
世界语相关词
常见的世界语相关词如下表．
| ki- |
疑问(什么~；怎么~；哪~) |
| ti- |
指示(这~；那~) |
| i- |
不定(某~) |
| ĉi- |
集合(所有~；全部~) |
| neni- |
否定(没有~) |
| -a |
性质(~样子) |
| -u |
个体(~人) |
| -e |
地点(~地方) |
| -o |
事物(~东西) |
| -el |
方式(~样子来做) |
| -es |
所有格(~的) |
| -al |
因果(~原因) |
| -am |
时间(~时候) |
| -om |
数量(~多少个) |
连词(Konjunkcio)
世界语连词
常见的世界语连词如下表．
| kaj |
和 |
| aŭ |
或 |
| sed |
但是 |
| nek |
都不 |
| antaŭ ol |
在做~之前 |
| de kiam |
自做~之后 |
| apenaŭ |
几乎不/刚刚 |
| ĉar |
因为 |
| dum |
在~期间 |
| eĉ |
甚至 |
| eĉ se |
即使 |
| ĝis |
再见/直到 |
| ke |
连接从句 |
| kvankam |
虽然 |
| kvazaŭ |
好像 |
| ol |
比/比较 |
| post kiam |
在~之后 |
| se |
如果 |
介词(Prepozicio)
Ĉiuj prepozicioj postulas la nominativon.
如不表示特殊含义，介词后用主格．
Por montri direkton, la vortoj ricevas la finiĝon de la akuzativo.
词后加宾格表示方向，如下例．
- La hundo kuras en nia domo.
- La hundo kuras en nian domon.
世界语介词
常见的世界语介词如下表．
| al |
向~ |
| anstataŭ |
代替~ |
| antaŭ |
在~之前 |
| apud |
在~旁边 |
| ĉe |
在~ |
| ĉirkaŭ |
在~附近 |
| ekster |
在~之外 |
| inter |
在~之间 |
| da |
(表示数量) |
| de |
(表示从属) |
| el |
从~出来 |
| en |
在~里 |
| je |
在~ |
| kontraŭ |
对/向/反对~ |
| krom |
除~之外 |
| kun |
与~一起/连同~ |
| laŭ |
依照/按着~ |
| malgraŭ |
尽管~ |
| per |
用/以~ |
| po |
每/各~ |
| por |
为了/对~ |
| preter |
超越~ |
| pri |
关于~ |
| pro |
因为~ |
| sen |
无/没有~ |
| sub |
在~下面 |
| super |
在~上面(无接触) |
| sur |
在~上面(有接触) |
| tra |
(从头到尾)穿过~ |
| trans |
在~对面 |
语法(Gramatiko)
及物动词化又称使役化，使用后缀-ig-，如下例．
- La paperoj brulas.
- Mi bruligas paperojn.
不及物动词化使用后缀-iĝ-，如下例．
- Mi fermis la pordon.
- La pordo fermiĝis.
世界语时态
世界语表达时态的方式如下表．
| 过去式 |
-is |
Mi manĝais varman rizon. |
| 现在式 |
-as |
Li manĝigas al ŝi legomon. |
| 将来式 |
-os |
Ŝi manĝas dolĉan kukon. |
| 假定式 |
-us |
Se mi estus sana, mi laborus. |
主动分词的词缀如下．
- -ant-：表示「正在进行」；
- -int-：表示「过去完成」；
- -ont-：表示「将来进行」．
被动分词的词缀如下．
- -at-：表示「现在被」；
- -it-：表示「过去被」；
- -ot-：表示「将来被」．