世界语语法整理

字母(Litero)

Ĉiu vorto estas legata, kiel ĝi estas skribita.

世界语的字母与读音是完全对应的。

La akcento estas ĉiam sur la antaŭlasta silabo.

单词的重音总在倒数第二个音节上。

世界语字母表

世界语字母共28个,如下表。

字母 备注 字母 备注
A a /ɑː/ K k
B b L l
C c /ts/ M m
Ĉ ĉ /tʃ/ N n
D d O o /ɔ/
E e /e/ P p
F f R r (rolled r)
G g S s
Ĝ ĝ /dʒ/ Ŝ ŝ /ʃ/
H h T t
Ĥ ĥ (strong h)/x/ U u /ʊː/
I i /iː/ Ŭ ŭ /w/
J j /j/ V v
Ĵ ĵ /ʒ/ Z z

世界语双元音

双元音(Diftongo)共6个,如下表。

双元音 备注 双元音 备注
aj /ɑɪ/ ej /eɪ/
oj /ɔɪ/ uj /ʊɪ/
/ew/ /ɑw/

数字(Numero)

世界语数字

常见的世界语数字如下表。

数字 备注 数字 备注
nul 0 unu 1
du 2 tri 3
kvar 4 kvin 5
ses 6 sep 7
ok 8 naŭ 9
dek 10 cent 100
mil 1000 dek mil 10000

词法(Morfologio)

词形变化只需更换尾缀,如下例。

amiko(朋友) amika(友好的) amike(友好地)

可使用ne表示否定,如下例。

La patro kaj la patrino de mia amiko ne estas en la ĉambro.

Ĉe alia nea vorto la vorto ne estas forlasata.

当使用其它否定词的时候,就不再使用ne。

名词(Nomo; Substantivo)

La substantivoj havas la finiĝon -o.

名词以-o结尾。

Por la formado de la multnombro oni aldonas la finiĝon -j.

名词后可接-j表示复数,如下例。

Ili estas miaj amikoj.

Kazoj ekzistas nur du: nominativo kaj akuzativo.

名词的格只有主格和宾格。

La lasta estas ricevata el la nominativo per la aldono de la finiĝo -n.

名词主格后可接-n变为宾格,如下例。

Mi havas multajn librojn.

动词(Verbo)

动词的不定式(Infinitivo)以-i结尾。

La verbo ne estas ŝanĝata laŭ personoj nek nombroj.

动词不根据人称或单复数形式而改变。

形容词(Adjektivo)

La adjektivo finiĝas per -a.

形容词以-a结尾。

La komparativo estas farata per la vorto pli, la superlativo per plej.

比较级以pli开头,最高级以plej开头,如下例。

bona(好的) plibona(更好的) plejbona(最好的)

副词(Adverbo)

La adverboj finiĝas per -e; gradoj de komparado kiel ĉe la adjektivoj.

副词以-e结尾,各比较级与形容词同。

冠词(Artikolo)

Artikolo nedifinita ne ekzistas; ekzistas nur artikolo difinita.

世界语中没有不定冠词,只有定冠词la。

前缀(Prefikso)

世界语前缀

常见的世界语前缀如下表。

前缀 说明 示例
bo- 因姻亲关系所形成的称谓 fratino(姐姐) bofratino(姑姑/嫂嫂)
dis- 四处分散/分开 doni(给予) disdoni(分发)
ĉef- 最重要/最高层 ministro(大臣) ĉefministro(首相)
ek- 动作的开始/突发的动作 plori(哭) ekplori(哭起来)
eks- 过去的/前任的 edzo(丈夫) eksedzo(前夫)
ge- 两性合称 patro(父亲) gepatroj(父母)
mal- 相反的概念 dekstro(右) maldekstro(左)
mis- 错误的/不恰当的/恶劣的 kompreni(理解) miskompreni(误解)
pra- 远古的/原始的 patro(父亲) prapatr(祖先)
re- 再次发生 veni(来) reveni(返回)
vic- 副职 prezidento(总统) vicprezidento(副总统)

后缀(Sufikso)

世界语后缀

常见的世界语后缀如下表。

后缀 说明 示例
-aĉ- 劣质的/无用的/无价值的 knabo(孩子) knabaĉo(坏孩子)
-ad- 持续的动作 lerni(学习) lernado(持续学习)
-aĵ- (具体的)事物 manĝi(吃) manĝaĵo(食物)
-an- 其中的一员 grupo(团队) grupano(队员)
-ar- 众多同类事物的整体 vorto(单词) vortaro(辞典)
-ebl- 可以被~的 porti(带) portebla(可携带的)
-ec- (某人/某物的)性质或状态 amiko(朋友) amikeco(友情)
-eg- (最)高的程度 granda(大的) grandega(巨大的)
-ej- 指定给某事物的地点 lerni(学习) lernejo(学校)
-em- 对某事物的倾向 labori(劳动) laborema(勤劳的)
-end- 必须被~的 lerni(学习) lernenda(必须学的)
-er- 整体事物中的很小的部分 pluvo(雨) pluvero(雨滴)
-et- (最)低/小的程度 monto(山) monteto(山丘)
-i- 国名 Japano(日本人) Japanio(日本)
-id- 后代 koko(鸡) kokido(雏鸡)
-il- 工具/装置/方法 skribi(写) skribilo(笔)
-in- 女性/阴性 patro(父亲) patrino(母亲)
-ind- 值得被做的 aĉeti(买) aĉetinda(值得买的)
-ing- 将某物(部分)置于其中的支托物 glavo(刀) glavingo(刀鞘)
-ism- 主义/理论 kapitalo(资本) kapitalismo(资本主义)
-ist- 经常/专业地从事某事的人 instrui(教) instruisto(教师)
-obl- 倍数 du(二) duobla(二倍的)
-on- 分数 du(二) duono(二分之一)
-op- 有一定数量成员的组合 tri(三) triopo(三个一组)
-uj- 容器 mono(钱) monujo(钱包)
-ul- 具有某种特征的人 juna(年轻的) junulo(年轻人)
-um- (无固定含义) okulo(眼睛) okulumi(使眼色)

代词(Pronomo)

La pronomoj posedaj estas formataj per la aldono de la finiĝo adjektiva.

代词后加形容词词尾-a即可构成物主代词。

世界语代词

世界语代词如下表。

代词 说明
mi
vi
li
ŝi
ĝi
ni 我们
ili 他们

相关词(Korelativo)

世界语相关词

常见的世界语相关词如下表。

前半 说明
ki- 疑问(什么~;怎么~;哪~)
ti- 指示(这~;那~)
i- 不定(某~)
ĉi- 集合(所有~;全部~)
neni- 否定(没有~)
-a 性质(~样子)
-u 个体(~人)
-e 地点(~地方)
-o 事物(~东西)
-el 方式(~样子来做)
-es 所有格(~的)
-al 因果(~原因)
-am 时间(~时候)
-om 数量(~多少个)

连词(Konjunkcio)

世界语连词

常见的世界语连词如下表。

连词 说明
kaj
sed 但是
nek 都不
antaŭ ol 在做~之前
de kiam 自做~之后
apenaŭ 几乎不/刚刚
ĉar 因为
dum 在~期间
甚至
eĉ se 即使
ĝis 再见/直到
ke 连接从句
kvankam 虽然
kvazaŭ 好像
ol 比/比较
post kiam 在~之后
se 如果

介词(Prepozicio)

Ĉiuj prepozicioj postulas la nominativon.

如不表示特殊含义,介词后用主格。

Por montri direkton, la vortoj ricevas la finiĝon de la akuzativo.

词后加宾格表示方向,如下例。

  • La hundo kuras en nia domo.
  • La hundo kuras en nian domon.

世界语介词

常见的世界语介词如下表。

前置词 说明
al 向~
anstataŭ 代替~
antaŭ 在~之前
apud 在~旁边
ĉe 在~
ĉirkaŭ 在~附近
ekster 在~之外
inter 在~之间
da (表示数量)
de (表示从属)
el 从~出来
en 在~里
je 在~
kontraŭ 对/向/反对~
krom 除~之外
kun 与~一起/连同~
laŭ 依照/按着~
malgraŭ 尽管~
per 用/以~
po 每/各~
por 为了/对~
preter 超越~
pri 关于~
pro 因为~
sen 无/没有~
sub 在~下面
super 在~上面(无接触)
sur 在~上面(有接触)
tra (从头到尾)穿过~
trans 在~对面

语法(Gramatiko)

及物动词化又称使役化,使用后缀-ig-,如下例。

  • La paperoj brulas.
  • Mi bruligas paperojn.

不及物动词化使用后缀-iĝ-,如下例。

  • Mi fermis la pordon.
  • La pordo fermiĝis.

世界语时态

世界语表达时态的方式如下表。

时态 词尾 示例
过去式 -is Mi manĝais varman rizon.
现在式 -as Li manĝigas al ŝi legomon.
将来式 -os Ŝi manĝas dolĉan kukon.
假定式 -us Se mi estus sana, mi laborus.

主动分词的词缀如下。

  • -ant-:表示「正在进行」;
  • -int-:表示「过去完成」;
  • -ont-:表示「将来进行」。

被动分词的词缀如下。

  • -at-:表示「现在被」;
  • -it-:表示「过去被」;
  • -ot-:表示「将来被」。